สรุป

• ท้องลมคือความผิดปกติจากไข่ที่ปฏิสนธิและฝังตัว แต่ไม่พัฒนาการเป็นตัวอ่อน และร่างกายขับสิ่งที่ไม่สมบูรณ์นี้ออกมาโดยร่างกายคุณผู้หญิงจะแสดงอาการเหมือนแท้ง
• หากตรวจพบการตั้งครรภ์ รอบเดือนไม่มา แต่มีอาการแท้งลูกร่วมในระยะแรกของการตั้งครรภ์ ปวดที่ท้องคล้ายเป็นตะคริว มีเลือดออกจากช่องคลอด ควรรีบไปพบคุณหมอเพื่อวินิจฉัย มีโอกาสจะเป็นสัญญาณเตือนท้องลม การยืนยันว่าเป็นท้องลม จะต้องอาศัยการตรวจอัลตราซาวด์เท่านั้น ถ้าพบว่ามดลูกว่างเปล่าและมีขนาดเล็ก คุณหมอจะนัดตรวจอีกรอบด้วยการอัลตราซาวด์พร้อมกับทดสอบระดับฮอร์โมนร่วมกันเพื่อระบุหาว่าเกิดภาวะแท้งขึ้นซึ่งเป็นการยืนยันว่ามีภาวะท้องลมเกิดขึ้น
• การรักษาหลังจากเป็นท้องลม ร่างกายของคุณผู้หญิงบางคนสามารถรักษาตัวเองได้ ขับสิ่งที่อยู่ในมดลูกออกมาเอง แต่คุณหมออาจวินิจฉัยในบางคนให้ต้องรับยาเพื่อช่วยเร่งให้เกิดการขับสิ่งที่หลงเหลืออยู่ออกมา หรือแม้แต่ใช้การขูดมดลูกถ้าพบว่าร่างกายไม่ขับเอาเนื้อเยื่อและผลพวงของการตั้งครรภ์อย่างรก และสิ่งอื่น ๆ ให้ออกมาเอง

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• อาการท้องลม คืออะไร
• สัญญาณเตือนท้องลม มีอะไรบ้าง
• ท้องลม อันตรายไหม
• ท้องลม จะมีอาการแรกเริ่มเหมือนคนท้องปกติ
• แพทย์จะตรวจภาวะท้องลม ด้วยวิธีไหนได้บ้าง
• สามารถป้องกันภาวะท้องลมได้ไหม?

อาการท้องลม คืออะไร

อาการท้องลม คือ ลักษณะผิดปกติจากไข่ฝ่ออันเกิดจากไข่ที่ปฏิสนธิฝังตัวอยู่ในมดลูก ไม่พัฒนาเป็นเอ็มบริโอ (ตัวอ่อน) เรียกลักษณะเช่นนี้ได้อีกอย่างว่าการตั้งครรภ์แบบไม่มีตัวอ่อน เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดความล้มเหลวในการตั้งครรภ์ระยะแรกหรือการแท้งบุตร

• ไข่ฝ่อ ไข่ที่ไม่สมบูรณ์ ทำให้เกิดการแท้งบุตรในช่วงตั้งครรภ์ไตรมาสแรก
• การแท้งบุตร คือ การตั้งครรภ์ที่สิ้นสุดลงเองภายใน 20 สัปดาห์แรก บ่อยครั้งที่ท้องลมเกิดขึ้นเร็วจนผู้หญิงหลาย ๆ คนไม่รู้ด้วยซ้ำว่าคุณกำลังตั้งครรภ์อยู่

สัญญาณเตือนท้องลม มีอะไรบ้าง

ถ้าหากคุณผู้หญิงมีไข่ฝ่อ คุณอาจมีสัญญาณของการตั้งครรภ์ร่วมด้วย เช่น ที่ตรวจครรภ์บอกผลตรวจเป็นบวกและรอบเดือนไม่มาตามที่ควรมาปกติ และมีอาการแท้งลูกร่วมด้วย ดังนี้

• ปวดคล้ายเป็นตะคริวที่ท้อง
• เลือดออกทางช่องคลอด
• รอบเดือนที่มีมามากกว่าที่มีปกติ

หากคุณมีอาการเหล่านี้ แสดงว่าคุณผู้หญิงกำลังแท้งบุตร แต่ไม่ใช่ว่ากรณีเลือดออกทั้งหมดในช่วงไตรมาสแรกจะจบลงด้วยการแท้งบุตร เพราะฉะนั้นรีบไปพบคุณหมอทันทีที่คุณผู้หญิงมีอาการ

ท้องลม อันตรายไหม

• อาการผิดปกตินี้ จริง ๆ แล้วเป็นเรื่องธรรมชาติ เป็นปกติที่เด็กน้อยในครรภ์ที่เพิ่งก่อร่างสร้างตัวขึ้นมาจะมีความผิดปกติและจะไม่สามารถมีชีวิตอยู่ต่อไปได้ ธรรมชาติจึงขับไข่ที่ไม่อาจเติบโตสมบูรณ์ได้ออกไปจากร่างคุณผู้หญิง
• การตั้งครรภ์ท้องลมเป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายเข้าสู่ภาวะตั้งครรภ์อ่อน ๆ (อายุครรภ์ไม่มาก)
• อาการท้องลมส่งผลกับร่างกายแบบเดียวกับการแท้ง แต่มักไม่ก่อให้เกิดอันตรายรุนแรงทางร่างกายเพราะเป็นหนึ่งกระบวนการขับสิ่งที่ไม่มีประโยชน์ออกจากร่างกายตามธรรมชาติ อันตรายที่เกิดขึ้นได้ คืออันตรายทางจิตใจ เพราะพบว่าผิดหวังจากการตั้งใจจะได้ชื่นชมการมีลูก
• การเกิดภาวะท้องลมนั้นอาจยังหาสาเหตุแน่ชัดไม่ได้ มักเกิดจากตัวอ่อนนั้นมีความผิดปกติของโครโมโซม ความผิดปกตินี้ทำให้ตัวอ่อนไม่สามารถเจริญเติบโตเป็นทารกได้เหมือนตัวอ่อนปกติ และตัวอ่อนที่ผิดปกตินี้จะสลายไป เหลือแต่ถุงการตั้งครรภ์เท่านั้น ซึ่งสาเหตุตัวอ่อนมีความผิดปกติของโครโมโซมนี้ มักเป็นสาเหตุที่เกิดขึ้นเป็นส่วนใหญ่ประมาณ 45 – 50 เปอร์เซ็นต์ ของการเกิดภาวะท้องลม การแท้งเพราะท้องลมไม่ได้จะมีผลต่อความปลอดภัยของการตั้งครรภ์ครั้งต่อไป หากใครมีประวัติเคยเป็นภาวะนี้มาก่อน แล้วมีการตั้งครรภ์อีก ควรรีบมาพบสูติแพทย์ เพื่อตรวจติดตามการตั้งครรภ์อย่างใกล้ชิด และวางแผนการป้องกันอย่างเหมาะสม

ท้องลม จะมีอาการแรกเริ่มเหมือนคนท้องปกติ

• ไข่มีการฝังตัวหลังปฏิสนธิ แต่ไม่มีการพัฒนาเติบโต จึงทำให้คุณผู้หญิงมีอาการของการตั้งครรภ์ระยะแรก ๆ พบอาการต่าง ๆ เช่น ประจำเดือนไม่มาตามปกติ ผลการทดสอบการตั้งครรภ์ขึ้นโพซิทีฟ (บวก) กดบริเวณทรวงอกแล้วเจ็บเต้า หรือมีอาการแพ้ท้อง
• ก่อนที่จะอัลตราซาวด์ คุณผู้หญิงจะไม่รู้เลยว่าไข่นั้นฝ่อหรือไม่สมบูรณ์ ถุงตั้งครรภ์และรกที่ว่างเปล่ายังปล่อยฮอร์โมนที่ทำให้ร่างกายเชื่อว่ากำลังตั้งท้องอยู่ด้วย จนกว่าระดับฮอร์โมนจะลดลง อาการของการตั้งครรภ์เหมือนคนท้องปกติจึงหายไป และจะมีอาการของการแท้งลูก เช่น เลือดออกมาทางช่องคลอด

แพทย์จะตรวจภาวะท้องลม ด้วยวิธีไหนได้บ้าง

• วิธีที่ยืนยันได้ว่าไข่ฝ่อ คือ ใช้การอัลตราซาวด์ในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ หลังจากมีสัญญาณจากการมีเลือดออกทางช่องคลอด
• แม้ว่าการอัลตราซาวด์แล้วเห็นว่ามดลูกว่างเปล่า ขนาดเล็กไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์ จะน่าสงสัยว่าเป็นภาวะไข่ฝ่อ แต่คุณหมอจะแนะนำให้รออีกหนึ่งสัปดาห์แล้วทำการอัลตราซาวด์ซ้ำ โดยอาจจะวินิจฉัยร่วมกับระดับฮอร์โมน เพราะถ้าฮอร์โมนลดลง แสดงถึงภาวะแท้งไข่ฝ่อ แต่คุณหมอก็จะไม่พิจารณาจากระดับฮอร์โมนเพียงอย่างเดียว จะทำการอัลตราซาวด์ควบคู่กันเสมอ
• กรณีที่เกิดไม่บ่อยนัก คือ การอัลตราซาวด์อาจไม่เห็นไข่ที่พัฒนาเติบโตเพราะไปฝังตัวนอกมดลูก แต่ไข่ฝ่อไม่ใช่ภาวะเดียวกับการที่ไข่ฝังตัวและเจริญนอกมดลูก

สามารถป้องกันภาวะท้องลมได้ไหม?

ภาวะท้องลมไม่สามารถป้องกันได้ การที่ไข่ฝ่อไม่ใช่ความผิดของคุณผู้หญิง แต่กรณีที่สงสัยว่าเป็นเพราะมีความผิดปกติทางพันธุกรรม อาจจะระแวงอยู่ก่อน หรือว่าเกิดจากมีการแท้งซ้ำ ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อทำการตรวจสุขภาพ นอกจากนี้คุณผู้หญิงที่เคยผ่านการมีลูกมาแล้ว ก็สามารถที่จะมีภาวะไข่ฝ่อได้ ถ้าเกิดขึ้น ไม่ต้องตกใจหรือวิตกไป เมื่อมีภาวะท้องลมหรือไข่ฝ่อเกิดขึ้น สิ่งที่คุณหมอแนะนำคือการรับการทดสอบในการตรวจสุขภาพเพื่อพยายามหาสาเหตุของการแท้งดูก่อน

ถ้าเกิดความผิดปกติขึ้นในลักษณะท้องลม ขณะที่คุณผู้หญิงเชื่อมั่นไปแล้วว่าตัวเองท้องอยู่และมีความหวังจะได้เห็นหน้าลูกเป็นเรื่องเศร้าจริง ๆ แต่ถึงอย่างนั้นก็ยังสามารถเบาใจได้ว่า อาการท้องลมที่ไม่มีสาเหตุแน่ชัดจากการศึกษาทางการแพทย์ มีโอกาสอยู่มากที่จะไม่เกิดขึ้นกับคุณผู้หญิงซ้ำอีก และอาจจะไม่เกิดขึ้นก็ได้ค่ะ การปฏิบัติตนที่ดีในการวางแผนการตั้งครรภ์คือฝากครรภ์และรับการตรวจสุขภาพ ถ้าหากต้องผิดหวังหรือเกิดอุบัติเหตุไม่คาดฝัน เมื่ออยู่ใกล้คุณหมอหรือพบคุณหมอบ่อยย่อมมีคำอธิบายที่ทำให้ใจชื้นและมีความหวังในการตั้งครรภ์ครั้งแรก การตั้งครรภ์อีกครั้ง รวมถึงการดูแลครรภ์ให้ปลอดภัยจนถึงตอนคลอดค่ะ

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์

• พัฒนาการทารกในครรภ์ 1-40 สัปดาห์ ที่แม่มือใหม่ห้ามพลาด
• อาการแพ้ท้องของคุณแม่ แพ้ท้องพะอืดพะอม แก้ยังไง พร้อมวิธีรับมือ
• อาการคนท้องระยะแรก สัญญาณการตั้งครรภ์เป็นแบบนี้
• เมนูคนท้อง อาหารคนท้องบำรุงคุณแม่ท้อง ดีต่อลูกในครรภ์
• คนท้องห้ามกินอะไร อาหารที่ส่งผลเสียต่อคุณแม่ตั้งครรภ์
• วิธีนับอายุครรภ์ คำนวณอายุครรภ์ด้วยตัวเอง ก่อนคลอด
• สัญญาณอาการใกล้คลอด เจ็บท้องคลอด อาการก่อนคลอดของคุณแม่
• บล็อกหลังผ่าคลอด คืออะไร เรื่องที่คุณแม่ต้องรู้ เกี่ยวกับการบล็อกหลัง
• ผ่าคลอด กี่สัปดาห์ ท้องกี่สัปดาห์คลอด ถึงปลอดภัยสำหรับลูกน้อย
• ของใช้เตรียมคลอด ที่คุณแม่มือใหม่ควรเตรียมของไปคลอด
• คุณแม่ผ่าคลอดได้กี่ครั้ง ผ่าคลอดมีลูกได้กี่คน ผ่าคลอดบ่อยอันตรายไหม
• ออกกําลังกายหลังคลอด สำหรับคุณแม่หลังผ่าคลอด
• ฤกษ์คลอด ฤกษ์ผ่าคลอด วันมงคล เวลาดี สำหรับลูกรัก

อ้างอิง:

1. Blighted Ovum, WebMD
2. ท้องลม ท้องหลอก (Blighted ovum), หาหมอ
3. What Is a Blighted Ovum?, What to Expect
4. What Is a Blighted Ovum?, Parents
5. ท้องลม (Blighted Ovum) คืออะไร?, โรงพยาบาลพระราม 9
6. ท้องลม สัญญาณเตือนที่คุณแม่ต้องรู้ !, คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

อ้างอิง ณ วันที่ 22 มีนาคม 2567